قسمتی از یک نمایشنامه/ ماتئی ویسنی‌یک

داستان خرس‌های پاندا به روایت یک ساکسیفونیست که دوست‌دختری در فرانکفورت دارد.

[در سایه‌روشن. شاید پس از معاشقه. پشت‌به‌پشتِ هم روی زمین نشسته‌اند و سرهای‌شان را به هم تکیه داده‌اند. زن انگور می‌خورد. مرد سیگاری خاموش بر لب دارد و فندکی در دست.]
زن: بگو آ.
مرد: آ.
زن: مهربون‌تر، آ.
مرد: آ.
زن: آهسته‌تر، آ.
مرد: آ.
زن: من یه آی لطیف‌تر می‌خوام، آ.
مرد: آ.
زن: با صدای بلند اما لطیف، آ.
مرد: آ.
زن: بگو آ، یه جوری که انگار می‌خوای بهم بگی هرگز فراموشم نمی‌کنی.
مرد: آ.
زن: بگو آ، یه جوری که انگار می‌خوای بهم بگی خوشگلم.
مرد: آ.
زن: بگو آ، یه جوری که انگار می‌خوای اعتراف کنی خیلی خری.
مرد: آ.
زن: بگو آ، یه جوری که انگار می‌خوای بگی برام می‌میری.
مرد: آ.
زن: بگو آ، یه جوری که انگار می‌خوای بهم بگی بمون.
مرد: آ.
زن: بگو آ، یه جوری که انگار می‌خوای بهم بگی لباسات رو درآر.
مرد: آ.
زن: بگو آ، یه جوری که انگار می‌خوای ازم بپرسی چرا دیر اومدی.
مرد: آ.
زن: بگو آ، مثل این‌که بخوای بهم بگی سلام.
مرد: آ.
زن: بگو آ، مثل این‌که بخوای بهم بگی خداحافظ.
مرد: آ.
زن: بگو آ، مثل این که ازم بخوای یه چیزی برات بیارم.
مرد: آ.
زن: بگو آ، مثل این‌که بخوای بهم بگی خوشبختم.
مرد: آ.
زن: بگو آ، مثل این‌که بخوای بهم بگی دیگه هیچ‌ وقت نمی‌خوای من رو ببینی.
مرد: آ.
زن: نه، این جوری نه.
مرد: آ.
زن: ببین اگه به حرفم گوش نکنی دیگه بازی نمی‌کنم.
مرد: آ...
زن: پس بگو آ، یه جوری که انگار می‌خوای بهم بگی دیگه هیچ وقت نمی‌خوای من رو ببینی.
مرد: آ...
زن: آهان. حالا خوب شد. حالا بگو آ، یه جوری که انگار می‌خوای بهم بگی بدون من خیلی بد خوابیدی، که فقط خواب من رو دیدی، و صبح خسته و کوفته بیدار شدی بدون این که هیچ میلی به زندگی داشته باشی.
مرد: آ...
زن: آهان. بگو آ، ‌انگار که می‌خوای یه چیز خیلی مهم بهم بگی.
مرد: آ.
زن: بگو آ،‌ انگار که بخوای بهم بگی که دیگه ازت نخوام بگی آ.
مرد: آ.
زن: بگو آ، انگار که می‌خوای بگی فقط با آ حرف زدن خیلی عالیه.
مرد: آ.
زن: ازم بخواه که بگم آ.
مرد: آ.
زن: ازم بخواه که یه آی لطیف بگم.
مرد: آ.
زن: ازم بخواه که آهسته یه آی لطیف بگم.
مرد: آ.
زن: ازم بپرس همون‌قدر که دوستم داری، ‌دوستت دارم؟
مرد: آ؟
زن: بهم بگو که دارم دیوونت می‌کنم.
مرد: آ.
زن: و این که دیگه حوصله‌ت سر رفته.
مرد: آ.
زن: خب من قهوه می‌خوام؟
مرد: آ؟
زن: معلومه که می‌خوام.
[مرد بلند می‌شود و برای زن قهوه می‌ریزد.]
مرد: آ؟
زن: آره یه قند کوچولو،‌ مرسی.
مرد: [پاکت سیگارش را به سوی او می‌گیرد.] آ؟
زن: نه خودم دارم.
[زن پاکت سیگارش را می‌آورد و سیگاری از آن بیرون می‌کشد.]
مرد: [فندکش را به سوی او می‌گیرد.] آ؟
زن: فعلاً نه، ‌مرسی.
مرد: آ؟
زن: نمی‌دونم... شاید... ترجیح می‌دم امشب خونه غذا بخوریم.
مرد: آ.
زن: باشه، ولی آخه سُسِش رو داریم؟
مرد: آ.
زن: پس بریم بیرون.
مرد: آ.
زن: پس همین‌جا بمونیم.
مرد: آ...
زن: بیا این‌جا...
مرد: آ...
زن: تو چشام نگاه کن.
مرد: آ.
زن: تو دلت یه آ بگو.
مرد: ...
زن: مهربون‌تر.
مرد: ...
زن: بلندتر و واضح‌تر، ‌برای این که بتونم بگیرمش.
مرد: ...
زن: حالا یه آ تو دلت بگو، انگار که می‌خوای بهم بگی دوستم داری.
مرد: ...
زن: یه بار دیگه.
مرد: ...
زن: یه آ تو دلت بگو، انگار می‌خوای بگی خوشگلم.
مرد: ...
زن: حالا می‌خوام یه چیزی ازت بپرسم... یه چیز خیلی مهم... و می‌خوام تو دلت بهم جواب بدی. آماده‌ای؟
مرد: ...
زن: آ؟
مرد: ...
زن: ...
مرد: ...

پ ن: متن بالا قسمتی از نمایشنامه‌ی «داستان خرس‌های پاندا، به روایت یک ساکسیفونیست که دوست‌دختری در فرانکفورت دارد» است. نویسنده‌ی آن ماتئی ویسنی‌یک و مترجم تینوش نظم‌جوست. ویسنی‌یک در 1956 در رُمانی متولد شد. از سال 1987 در فرانسه زندگی می‌کند. بین سال‌های 1977 تا 1987 چهل نمایش‌نامه، یک رُمان و سه کتاب شعر به زبان رُمانیایی نوشت. اکثر این نوشته‌ها، به جز شعرهایش در رُمانی ممنوع شدند. او از سال 1988 نمایشنامه‌هایش را به زبان فرانسوی می‌نویسد و به عنوان یکی از بهترین نویسنده‌های فرانسوی زبان امروزی در دنیا شناخته شده است. داستان خرس‌های پاندا به روایت یک ساکسیفونیست که دوست دختری در فرانکفورت دارد اولین نمایشنامه‌ی اوست که به زبان فارسی ترجمه شده است. این کتاب توسط نشر ماه‌ریز انتشار یافته است.

دخترک ـ ب را می‌گویم ـ قسمت دوم

یک هفته پیش بود که دخترک ـ ب را می‌گویم ـ رو در حالی ترک کردم که نگاهشو به تابلوی طبیعی روبه‌روش (و یا آپارتمانی با دیوار سیمانی) دوخته بود و داشت با کلماتی بازی می‌کرد که باید می‌نوشت رو کاغذ و می‌داد به رویایی‌ترین مرد زندگیش یا همون مرد رویاهاش «شایدم همون مردی که تو رویاهاش ساخته بود».
توجه: برای انتقال به همون حس و حال و هوا قسمت اول داستان به قلم الف رو بخونین؛ و یا نه بهتره خودم همه چیزو دو باره توصیف کنم و قبل از اون باید بگم که من منظره‌ی دخترک روی صندلی چوبی با پنجره‌ای رو به شرق رو ترجیح می‌دم به دختری که تو یه آپارتمان کوچیک زل زده به لاشه‌های وسایل کهنه‌ی همسایه (یه فرغون کهنه‌ی زنگ زده، نردبون چوبی و تایر پنچر دوچرخه، همون آت‌آشغال‌های کلاسیک انباری‌ها).
پس من وارد داستان می‌شم. برای این که زیاد تو چشم نزنم یه لباده سفید گشاد پوشیدم و دستار سفیدی به سرم بستم. آخه قراره زیاد از خودمون نگیم و حرف‌هامون فقط نقل قول باشه و حریم شخصی افراد رو...
پامو می‌ذارم رو چمن‌های خیس باغ... درخت‌های تبریزی رو که رد می‌کنم می‌رسم به درختچه‌های کوتوله با سیب‌های سرخ آویزون... اون دور دورا صدای جولان آب! و صحنه با کوه‌های سرسبزی که لزگی می‌رقصند تکمیل شده... بالای سر دخترکم...کاغذ خالی رو گذاشته رو زانوهاش یه دست به چونه و لای انگشتاش خودکار آبی (همون صحنه‌ی کلاسیک انسان در تفکر) منتظره که من به عنوان نویسنده‌ی مهمان این داستان کلمات رو به مغزش الهام کنم...
چیزی به فکرم نمی‌رسه... باید کاری کرد... چون دخترک ـ ب را می‌گویم ـ یه هفته‌س که منتظره و من باید کمکش کنم ـ البته باید دقت کنم که حرف‌هام فقط نقل قول باشه و به حریم شخصیش... ـ .
نسیم موهای مشکی دخترک رو تکون می‌ده و میریزه رو صورتش... این طرف‌ها باید یه درخت بید هم باشه که نسیم شاخه‌هاشو تکون‌تکون بده... و یه اشارپ روی شونه‌ی دختره که دو باره نسیم ریشه‌های درهم بافته‌شو تکون بده... نمی‌دونم فصل پاییز باشه یا بهار... شایدم برای خلاصی از این سرمای زمستون که کار و بار همه رو تعطیل کرده باید پناه برد به تابستون... اون‌موقع هم که اشارپ به درد نمی‌خوره...آخه نسیمی وجود نداره...
نویسنده‌ی قسمت قبلی داستان خسته شده... می‌خواد بگه وقتی نمی‌تونی واقعاً بفهمی دختره چی می‌خواد بنویسه چرا این‌قدر حاشیه میری؟!
آره واقعاً نمی‌تونم بفهمم و می‌خوام که برگردم... دختره رو ترک می‌کنم و به طرف دیوار سنگ‌چین باغ می‌رم... دخترک ـ ب را می‌گویم ـ رو از دور می‌بینم که هنوز روی صندلی نمناک چوبی زل زده به کوه‌های رو به روش... فصل بهاره... خورشید آروم‌آروم داره زیر ابرها قایم می‌شه ... می‌خواد بارون بباره و دختر باید هر چه زودتر نامه‌شو بنویسه و برگرده به خونه‌شون (شایدم خونه‌باغ یا کلبه‌ای همون ورا)... دلم به حالش می‌سوزه... یه هفته‌س با اون اشارپ سبزش منتظره و یه کم بعد مجبوره دست خالی برگرده و یا منتظر یه نویسنده‌ی مهمون دیگه باشه تا آستینی براش بالا بزنه... ولی من مصمم... باید برم...
نشستم پیش دختره و دوتایی گاهی به منظره‌ی روبه‌رو نگاه می‌کنیم و گاهی به کاغذ... کلافه‌م و کسل...گشنه و خسته ... نیم ساعت دنبال راه برگشت گشتم و نتونستم برم بیرون... آخه نویسنده‌ی قسمت اول یادش رفته برای باغ در خروجی بذاره و منم اجازه ندارم ساختار داستانو عوض کنم... هیچ حسی به نوشتن ندارم... از صبح سرکار بودم و الانم خسته و کوفته تازه یادم افتاده که باید برای دخترک ـ ب را می‌گویم ـ کاری بکنم... این باغ بزرگ با هوای بهاری گرفته‌ش هم هیچ منبع الهامی برام نیست و فقط روز مزخرف 13 بدر و پایان خواب‌آلود تعطیلاتو یادم میاره...
باد تند‌تر شده و من سردمه... قطره‌های ریز بارون افتاده رو کاغذ خالی... نمی‌دونم دیگه تا کی باید این‌جا بمونم... این‌جاست که یه اتفاق کلاسیک می‌افته و راهی پیدا می‌شه که من و دخترک از باغ نجات پیدا کنیم... موبایلم زنگ می‌زنه... دوست پسرمه... چه عجب الان نخوابیدی؟! تو رو خدا کمکم کن!
جریانو با تضرع بهش توضیح دادم... از این که ادامه‌ی داستان یه نفر دیگه رو می‌نویسم خوشش نیومد و اخماش تو هم رفت... با این همه چون دید سردمه جلدی خودشو رسوند به باغ...
این‌جاست که دوست پسرم هم وارد داستان می‌شه... ماشین قرمزشو پارک کرده کنار دیوار سنگی و منتظر مونده تا من سوار شم... یه قوطی شیر کاکائو رو صندلی عقب گذاشته و می‌پرسه که من این موقع شب این‌جا چی کار می‌کنم؟ این داستانو برای کی می‌نویسم؟ نویسنده‌ی داستان قبلی کیه و چطوری شناختمش؟ بهش می‌گم مواظب باشه چون الان خودشم تو داستانه و هر چی بگه همه‌ی خواننده‌های احتمالی می‌شنون... دارم بهش توضیح می‌دم که نویسنده‌ی قسمت قبل هم‌کلاسی قدیمی من و همونیه که سر سبک داستان‌نویسی همیشه با هم مشکل داشتیم... حتی سر کلاس جامعه‌شناسی ادبیات که داستانشو خوند... با ناراحتی می‌گه حالا چه کمکی از من بر می‌آد؟
می‌خوام بهش توضیح بدم که اگه قبول کردم بیام تو داستان بخاطر دخترک بوده که تو باغ زیر بارون ـ که دیگه شرشر می‌باره ـ یه هفته‌س منتظرمه و تنها کسی که می‌تونه کمکم کنه اونه... می‌خوام بپرسم که اگه قرار باشه بخوام چیزی براش بنویسم چی دوست داره بنویسم... آخر سر می‌گم بیا دوتایی کمکش کنیم...
دیگه ماجرا براش جالب شده... دوست پسرم مواقعی که حوصله‌شو داره آدم مهربونیه... البته که پیشنهاد نمی‌کنه دخترک قبل هر چیز برای این که تو بارون گیر نیافته بیاد بشینه پیش ما... ولی تو مغزش دنبال چیزیه که بتونه به ذهن من الهام کنه تا شاید به دختره دیکته‌ش کنم... ولی اونم نمی‌تونه...آخه گنجایش ذهنش پره و داره فکر می‌کنه به نویسنده‌ی داستان قبلی و این که من چرا قبول کردم کمکش کنم... تو بد وضعی گیر افتادم... سعی می‌کنم دیگه چیزی از دوران کارشناسی و هم‌کلاسی قدیمیم نگم تا شاید حساسیتش کمتر بشه و ذهنش خالی بشه و بتونه کمکم کنه تا به دخترک کمک کنم... ولی نمی‌تونم... تمرکز کرده رو یه موضوع و منم تمرکز کردم رو تغییر دادن ذهنیتش... نمی‌تونم چیزی بگم و آرزو می‌کنم کاش یه قلم و یه کاغذ سفید داشتم که چیزی براش می‌نوشتم... می‌تونم کاغذِ دختره رو ازش قرض بگیرم ولی مطمئنم الان دیگه خیس آب شده... چاره‌ای نیست... شاید گرفتن دستش بتونه کمکش کنه و اونم کمکم کنه تا دو تایی به دخترک ـ‌ ب را می‌گویم‌ ـ کمک کنیم... دستشو می‌گیرم ...(ما زبان بدن همو بهتر فهمیدیم)...
دو باره گیر افتادیم... دو باره من و دوست پسرم و ب اسیر این داستان شدیم... این‌جا هم باید موبایلم زنگ بزنه تا داستان گره‌گشایی بشه: بیدار شو تنبل صبح شده! نگیری دو باره بخوابی‌ها
صدای خواب‌آلودم جواب می‌ده: نه بیدار شدم دیگه...
صدای دوست پسرم بود. دیشب رو کلاً خوابیده بود و نمی‌دونست دیگه من و اون با دخترک ـ ب را می‌گویم ـ تو یه داستان گیر افتادیم و نویسنده‌ی قسمت قبلی از لجش دری خروجی برای باغ نذاشته... آخه ما که کمکی به دخترک ـ ب را می‌گویم ـ نکرده بودیم!!

مهرناز نورآذر